Paradox of choice - te veel van het goede is niet goed
- Bart Beuten
- 20 feb
- 2 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 24 feb

Mensen raken overweldigd door een overvloed aan keuzes, wat vaak leidt tot slechtere beslissingen of helemaal geen beslissing. Het "confituur-experiment" van Sheena Iyengar en Mark Lepper (2000) illustreert de keuzestress-bias (ook bekend als het paradox of choice-effect).
Iyengar en Lepper voerden het experiment uit in een supermarkt. Ze stelden een proeverij van jams op met twee verschillende scenario's:
Scenario 1: Veel keuze
De onderzoekers presenteerden klanten een tafel met 24 verschillende smaken confituur. Klanten mochten proeven en kregen een kortingsbon als ze een potje wilden kopen.
Scenario 2: Beperkte keuze
In een andere situatie presenteerden ze een tafel met slechts 6 smaken. Ook hier mochten klanten proeven en kregen ze een kortingsbon.
De resultaten:
Veel keuze (24 smaken): 60% van de klanten stopte bij de tafel om te kijken, maar slechts 3% kocht uiteindelijk een potje confituur.
Beperkte keuze (6 smaken): Slechts 40% van de klanten stopte bij de tafel, maar maar liefst 30% kocht een potje.
Hoewel mensen in eerste instantie aangetrokken worden door een breed scala aan keuzes, raken ze overweldigd wanneer ze daadwerkelijk moeten beslissen. Dit leidt tot uitstelgedrag of besluiteloosheid. Minder keuze blijkt effectiever te zijn om actie te stimuleren.
Controverse
Ander onderzoek lijkt dit experiment tegen te spreken. Wat waarschijnlijker is, is dat er voor elke situatie een optimale hoeveelheid keuze bestaat. We houden ervan om enige keuze te hebben ā of op zijn minst het gevoel te hebben dat we een keuze maken ā maar te veel variabelen ervaren we als verwarrend. De gouden regel van user experience design luidt dan ook: "laat me niet nadenken". Met andere woorden, we geven de voorkeur aan eenvoudige beslissingen.
Maak betere keuzes met For The Better
Wil je leren hoe je cognitieve biases kunt vermijden in jouw organisatie? For The Better helpt bedrijven en teams om valkuilen in besluitvorming te herkennen en te overwinnen.
Neem vandaag nog contact met ons op en unlock the debias profit!